Abstract:
Ka’umsi qorannoo kanaa gahee falaasamni hawaasa Oromoo mirriissa guuza galaa keessa
jiru gara ijaarsa hawaasummaafi diinagdee keessatti qabu guddaa tahee osoo jiruu
xiyyeeffannoon kennameefi qorannoon gaggeeffame jiraachuu dhabuudha.Kaayyoon
qorannoo kanaa Gahee falaasama hawaasaa Oromoo mirriissa guuza galaa aanaa Ciroo
keessatti qabu ija falaasama hawaasa Oromootiin xiinxaludha.Qorannoon kun saxaxa
sanyaabsaa keessaa sanyaabsa qabatamatti dhimma baheera.Qorataan madda ragaalee
tokkoffaatti dhimma bahuun; iddattoo qorannichaa tooftaalee iddeetteessuu miti-carraa
keessaa mala iddatteessu akkayyoo filachuun dhimma bahe gaggeessera.Meeshaalee
funaansa ragaalee dhimma itti bahaman immoo: daawwannaa, af-gaaffiifi marii garee
xiyyeeffannooti.Ragaalee Qorannicha ija yaadiddama Hawaasummaafi yaadiddama
Caaseessummaa bu’uureeffachuun kan qaacceeffameedha.Argannoowwann ijoo
qorannichaa:gahee duudhaan qabiyyeen mirrissa guuza galaa aanaa Ciroo ija falaasama
hawaasa Oromootiin ijaarsa hawaasummaa gara duudhaa hawaasichaa itti fufsiisuu, safuu
sabichaa kunuunsuufi labata barsiisuu danda’uu ;aadaa hojii gaariin dinaagdee cimaa
uumuufi ittii fufsiisuu, guddina dinagdee nama dhuunfafi hawaasichaa dabaluuf gumaata
qabaachu, walitti dhufeenya hawaasichaa cimsuu. Akkasumas,afwalaloo mirrissatti dhimma
bahuun eebba maatii guuzaa eebbisuu, gorsa hawaasichii waliif laachuu,qeeqaa amala
badaa hambisuufi duudhaa gaarii tahe walii qooduun hariiroo hawaasummaa cimsuun
qaawwa hawaasummaafi dinaagdee aadaa hojii gamtaan hojjechuu keessatti mudatan
mariin hiikkachuun dhimma itti bahan tahuun qorannichaan adda baheera.Yaboo
qoranichaan Duudhaan hawaasichaa kun ijaarsaa hawaas-dinaagdee keessatti qabu gaarii
wanta taheef gara fuulduratti kunuunsuun dhaloota dhaalchiisuun barbaachisaadha
