XIINXALA EEBBAAFIKADHANNAAOROMOOARSII, AANAA ANCAAR

Abstract

KaaayyoongoorooqorannookanaaeebbaafikadhannaaOromooArsiiGodina HarargeeLixaaAanaaAncaarxiinxalurrattixiyyeffate.Qorannichakeessattigosti qorannoo ibsaa kan dhimma ba’ame yoo ta’u madda ragaa tokkoffaarraa ragaaleen argamee jira. Haaluma kanaan,jamaan qornnichaa wayyuulefi hayyuulee ArsiiAanichaafiogeeyyiiWaajjira AadaafiTuurizimiiyemmuu ta’u namootni27,dhiirri17fidubartiin 10’n Iddatteessuu kaayyoofiiyyaafannoo dhimmaba’ameeargamaniirraaragaanfunaanamejira.Afgaaffii,daawwannaafi mariin garee xiyyeeffannoo meeshaalee funaansa ragaalee qorannichaati. Ragaaleefunaanamanhaalawalfakkeenyaaisaanitiindhiyaatinaaleesanyabsaafi haalawaabu’uureeffachuunmalaakkamtaatinxiinxalamaniiru.Xiinxalakanaanis, tokkummaafigaraagarummaa,ademsa,galumsaeebbaafikadhannaaakkasuma, sadarkaaeebbaafikadhannaanyerooammaairrattiargamufihubannoonhawaasa ibsamaniiru.Argannoon qorannoo kanaa:eebbaafikadhannaan miira amantii qabaachuntokkummaaqabaatanisgaraagarummaaakkaqabanbekkaameera; adeemsieebbaafikadhannaa gochoota dursaafibattalattijalqabaa hanga dhumattisirnaeebbaafikadhannaakeessattiraawwatamuuta’uusaa;galumsi raawwiieebbaafikadhannaa Oromoo ArsiiAanaa Ancaarkan manaafialatti raawwatamuta’eeaadaafiduudhaauummatichaaibsuufhumnacimaaqabaachuu; akaakuuwwan gosoota eebbaafikadhannaa ulaagaalee qoqqooddiiogafaanii kanneenakkaqabiyyee,waltajjii,raawwiifita’iiwwaniinqoodamusaa;Akkasumas, eebbaafikadhanaanyerooammaa haaladuraanOromoondhimmaittiba’aa tureenkanhinjirreta’uufihawaasakeessattiwaanOromoofiwaanormaaaddaan baasaniibeekuudhabuunnamootamuraasabirrattikanmul’atuta’uusaati.Akka furmaatatti,eebbaafikadhannaanmiidhaginatokkummaafigaraagarummaasaanii bifaeegeenwalfaanailaalamuungaariidha.Haalafigochaaleenadeemsaeebbaafi kadhannaa duraafi battalatti qophaa’an kanneen akka ulfoowwan aadaa, meeshaalee battalaa,dhangaafimijuun sirnaan qoratamee olkaa’amuu qaba. GalumsisirnaeebbaafikadhannaaOromooArsiiAncaaraadaa,duudhaafihooda uummata Oromoo baasaniimul'isuufhumna cimaa akka qabaatan gochuuf hirmaatotni raawwii sirnichaa ayyaantuu, maanguddoo, haadholii siinqee, sabbaartotniduudhaajajjabeessuurratinihojjatu.Akaakuuwwangosootaeebbaafi kadhannaaulaagaaleeogafaanqoqqoodamuunkanneenakkaqabiyyee,waltajjii, raawwiifita’iiwwaniin qoodamaniiakka ka’umsattiqorannoo kanaan waan kaa’amaniifnamootnigarafuuladuraairrattihojjetanulaagaleebirooittidabaluun osoo qorataniigaariita’a.Dhiibbaa aadaafiamantaalee ambaafisaayinsiifi teeknolojiineebbaafikadhannaarraga’aajirukanadhaloonnisi’anaaegereeisaatif kunuunfachuuakkadanda'uWaajjirriAadaafiTuurizimiiwayyuuleefihayyuulee dhimmakanarrattibeekumsaafimuuxannooqabanfaanaosoohojjatee.