Abstract:
Qorannoon kun Xiinxala Ergaafi Qabiyyee Sirba Heellamaa Oromoo Harargee
Bulchiinsa Magaalaa Dirre Dhawaa Araddoota Filaman keessatti argamu
qaacceessuu irratti kan xiyyeefatuudha. Kaayyoon inni guddaan qorannoo kanaa
Ogafaan qabeenya hawaasaa kan afaaniin dhalootaa dhalootatti darbaa dhufe kun
lakkuma teeknooloojiin babal’achaa deemuun dargaggoonni meeshaalee ammayyaatti
fayyadamuu malee afoolatti gargaaramuu waan dhiisaniif yaada jedhu kan ibsuudha.
Kanuma bu’uura godhachuudhaan qoratichi wanti ogafaaniin jiru dagatamuu waan
danda’uuf namoonni kan barreeffamaan jiru dubbisanii irraa akka hubatan
barreessuudhaan itti agarsiisuudha. Kana malees, namoota mata-duree
walfakkaatuirratti qorannoo hojjachuu barbaadaniif akka wabiitti tajaajila. Malli
qorataan qorannoo kanaaf itti fayyadame mala akkamtaa yoo ta’u, maddi ragaalee
dargaggootaafi manguddoota miseensota gaaddisa caayaa kan araddoota kanneen
keessa jiraataniidha. Iddatteessuun qorannichaa iddatteessuu mit-carraa keessaa
iddatteessuu darbaa dabarsaa yoo ta’u, meeshaaleen odeeffannoon ittiin funaaname
afgaaffii daangeffame, daawwannaafi afgaaffii marii gareetiif dhiheessuurratti
xiyyeeffachuun odeeffannoon qixa sirrii ta’een funaanamee jira. Af-gaaffiifi mariin
garee kun dargaggootaafi manguddoota araddoota filaman keessa jiraataniif kan
dhihaatuudha.Ragaaleen malleen Kanaan funaanaman qoqqoodamuun mala
ibsaatiin/ descriptive method/ fayyadamuudhaan qaacceeffamuun ibsi itti kennamee
jira.Kana malees, faayidaalee afwalaloon sirba heellamaa misirroota booharsuurra
dabree hirmaattoota garee hawaasaa sanaaf bu’aan inni qabu kanneen akka qeequu,
aadaa barsiisuu, heera mana cidhaa walirraa barachuu, hawaasummaa cimsuu,
amala namootaa too’achuufi eenyummaa isaanii barsiisuuf gahee ol-aanaa qaba.
Argannoon argame immoo af-walaloon sirba heellamaa kun jiruufi jireenya
ummatichaa akka daawwitiitti calaqqisiisu, heera mana awaataa barsiisu,
maalummaafi eenyummaa isaanii ifatti baasuun beeksisuu, wal booharsaa ergaa
dabarfachuu, dhaloota hegeree kallattii itti agarsiisuuf kan gargaaru qabeenya
ummata Oromooti. Gabaabumatti af-walaloon sirba heellamaa kun akka hin
dagatamne barreeffamaan hambaa godhanii kaa’uudha.